Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm gây dịch lây qua đường hô hấp do vi rút sởi gây nên. Đến nay, bệnh sởi vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. 
Trên cả nước tính đến ngày 30/8/2024, hệ thống giám sát ghi nhận 2.641 trường hợp sốt phát ban nghi Sởi (1.033 trường hợp xác định dương tính); số nghi mắc cao hơn 10 lần và số trường hợp xác định dương tính cao hơn 32,3 lần so với cùng kỳ năm 2023 (262 trường hợp sốt phát ban nghi sởi/32 trường hợp xác định dương tính).Kết quả đánh giá nguy cơ sởi tại 63 tỉnh, thành phố theo khuyến cáo của WHO trong tháng 6/2024 cho thấy:
    - 7 tỉnh có nguy cơ rất cao: Hà Tĩnh, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Long An, Sóc Trăng, Bình Phước, Kiên Giang.
    - 7 tỉnh có nguy cơ cao: Quảng Nam, Gia Lai, Đắk Lắk, Tây Ninh, Bến Tre, Bình Dương, Cà Mau.
    - 9 tỉnh có nguy cơ trung bình và 40 tỉnh có nguy cơ thấp (thành phố Hải Phòng thuộc nhóm nguy cơ thấp).
 Bệnh sởi có biểu hiện đặc trưng là sốt, viêm long đường hô hấp, viêm kết mạc và phát ban. Bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như mù lòa, tiêu chảy cấp, viêm phổi, viêm não,…có thể dẫn đến tàn phế, tử vong đặc biệt ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng, mắc HIV/AIDS hoặc các bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh. Phụ nữ mang thai bị mắc bệnh sởi cũng có thể gây ra sảy thai, đẻ non.

    Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh sởi
Tất cả những người chưa có miễn dịch với sởi đều có nguy cơ mắc bệnh. Tại Việt Nam, nhóm có nguy cơ cao mắc sởi là trẻ nhỏ dưới 9 tháng tuổi không có miễn dịch từ mẹ truyền sang và chưa đến tuổi tiêm vắc xin; người đã tiêm vắc xin phòng sởi nhưng chưa có đáp ứng miễn dịch; những người chưa mắc sởi hoặc tiêm vắc xin phòng sởi trước đây.
Việc ngừng cung cấp dịch vụ tiêm chủng do bất kỳ nguyên nhân nào, sống ở nơi có mật độ dân số quá đông cũng là những yếu tố làm tăng cao nguy cơ mắc sởi.
Tại  Hải Phòng, trước năm 2020, tỷ lệ trẻ em được tiêm vắc xin Sởi, Sởi - Rubella luôn đạt tỷ lệ cao, đạt mục tiêu đề ra. Trong giai đoạn 2020 - 2023, mặc dù do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và việc thiếu vắc xin trong Chương trình TCMR nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Sở Y tế, sự tích cực cán bộ y tế làm công tác tiêm chủng các tuyến cùng với việc tham gia của hệ thống tiêm chủng dịch vụ, tỷ lệ trẻ được tiêm chủng vắc xin phòng bệnh Sởi cơ bản đạt yêu cầu đề ra. Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút sởi gây ra và là một trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. WHO đã đưa ra cảnh báo về việc gia tăng số ca mắc sởi và nguy cơ bùng phát dịch Sởi tại nhiều khu vực trên thế giới. Tại Việt Nam, đại dịch COVID-19 trong thời gian qua và việc gián đoạn cung ứng các vắc xin trong Chương trình TCMR năm 2022 - 2023 đã tác động đến tỷ lệ tiêm chủng các vắc xin cho trẻ em. Nhiều trẻ em chưa được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm chủng đủ mũi các vắc xin trong những năm gần đây là yếu tố nguy cơ gây bùng phát dịch bệnh đặc biệt là bệnh sởi.
Thành phố Hải Phòng chưa ghi nhận ca bệnh Sởi nào từ đầu năm 2024 đến nay. CDC đã thực hiện đánh giá nguy cơ dịch bệnh Sởi tại Hải Phòng theo hướng dẫn của WHO thì Hải Phòng thuộc nhóm nguy cơ thấp.
Tuy nhiên, Hải Phòng là thành phố lớn có nhiều khu công nghiệp, du lịch, dịch vụ, mật độ dân số lớn, tình trạng dân di biến động cao làm tăng nguy cơ xảy ra dịch sởi và gây ra nhiều khó khăn trong việc kiểm soát nếu xảy ra dịch. Do đó, người dân cần nâng cao cảnh giác, thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh sởi. 
    Tiêm vắc xin sởi là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất
Đến nay, tiêm vắc xin sởi vẫn là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Theo WHO, tiêm phòng sởi đã ngăn ngừa 57 triệu ca tử vong trên thế giới trong khoảng thời gian từ năm 2000 đến năm 2022; tiêm chủng đã giúp giảm số ca tử vong do bệnh sởi ước tính từ 761.000 ca vào năm 2000 xuống còn 136.000 ca vào năm 2022.
Để chủ động phòng bệnh sởi, các bậc phụ huynh cần đưa con em từ 9 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin sởi hoặc từ 18 tháng tuổi chưa tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi đến trạm y tế xã, phường để tiêm vắc xin phòng sởi. 
Cần tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi vì bệnh sởi có tính lây truyền cao, chỉ có thể cắt đứt được sự lây truyền của bệnh trong cộng đồng khi đạt được >95% tỷ lệ miễn dịch bảo vệ đặc hiệu trong cộng đồng. Nếu trẻ được tiêm một mũi vắc xin sởi lúc 9 - 11 tháng tuổi, chỉ có 80-85% trẻ có đáp ứng miễn dịch. Nếu trẻ được tiêm thêm mũi vắc xin sởi thứ hai lúc 18 tháng tuổi thì tỷ lệ bảo vệ là 90-95%. Sau khi trẻ được tiêm đủ 2 mũi vắc xin theo lịch tiêm chủng hoặc sau khi trẻ mắc sởi thì trẻ sẽ có miễn dịch có thể bền vững suốt đời. 
Bên cạnh đó, để phòng bệnh sởi người dân cần thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên, vệ sinh thân thể, vệ sinh đường mũi, họng, mắt hàng ngày. Hạn chế tiếp xúc với người mắc sởi hoặc nghi ngờ mắc sởi. 
Khi có các biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh sởi như sốt, phát ban và kèm theo ho hoặc chảy nước mũi cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám, điều trị kịp thời, phòng biến chứng nặng xảy ra./

Đức Lợi - Khoa truyền thông GDSK, CDC Hải Phòng